Skala Apgar – to określenie słyszał na pewno każdy przynajmniej raz w ciągu całego swojego życia. Jest to skala wymyślona już dosyć dawno przez pewną kobietę – Virginię Apgar, w celu oceny nowonarodzonego dziecka. Początkowo skala ta służyć miała ocenie warunków do przeprowadzenia resuscytacji, w przypadku zagrożenia życia dziecka, jednak z czasem przybrała nieco komercyjną formę i dziś w tej skali oceniane są już wszystkie nowonarodzone dzieci.
Kilka słów o samej skali. Maksymalna liczba punktów to 10. Tragedia nie dzieje się, gdy dziecko otrzyma 8-10 punktów, ponieważ stan ten oceniamy jako dobry. Dziecko, które otrzymuje 4-7pkt jest w stanie średnim. Najbardziej niepokojąca jest sytuacja, gdy maluszek otrzyma mniej niż 4pkt – wtedy jego stan oceniamy jako ciężki. Nie należy się tym jednak zbytnio przejmować, bo ocena w tej skali dokonywana jest kilkakrotnie w pierwszych minutach życia i z każda minutą stan maleństwa może ulegać poprawie.
Ocena w skali Apgar nie zawsze przekłada się na dalszy rozwój dziecka. Dzieci, które rodzą się w stanie ciężkim nieraz lepiej funkcjonują w dalszym życiu niż dzieci, z którymi problemów po porodzie nie było. Jest to tylko i wyłącznie ocena wstępna, która nie może przesądzić o dalszym rozwoju dziecka. Pierwsze minuty mogą nam jedynie wskazać pewne nieprawidłowości, ale absolutnie nie przesądzają o dalszym rozwoju dziecka. O tym decydują inne, bardziej precyzyjne badania.
Jak już wspomniano, na samym wstępie, skala Apgar służy do oceny noworodka w jego pierwszych chwilach po narodzinach. Ocenę tę wykonuje się w 1, 3, 5 i 10 minucie życia. Jeśli stan dziecka jest bardzo dobry w pierwszych 3 minutach życia, zaniecha się dalszej oceny, gdyż nie istnieją podstawy do wykonywania dalszych ocen i zakłócania spokoju zarówno dziecka jak i matki.
Co oceniamy w skali Apgar?
O – oddechy
C – czynność serca
E – efekt (odpowiedź) na drażnienie bodźcem
N – napięcie mięśni
A – aktualne zabarwienie skóry
Za każdy z tych parametrów noworodek może otrzymać maksymalnie 2 punkty. Jeśli ktoś stwierdza zanik danego parametru, przyznaje za niego 0 punktów.
Podczas obserwacji czynności oddechowej, obserwujemy ruchy klatki piersiowej.
2 pkt- głośny płacz,
1 pkt – słaba czynność oddechowa,
0 pkt – brak czynności oddechowej.
Czynność serca oceniamy za pomocą stetoskopu przyłożonego do klatki piersiowej malucha i osłuchiwaniu tonów serca.
2 pkt- prawidłowa akcja serca,
1 pkt- zbyt słaba akcja serca
0 pkt- brak akcji serca.
Reakcję na bodziec sprawdza się poprzez podrażnienie bodźcem danej części ciała, najczęściej nosa. Reakcja powinna być żywa, może być połączona z kaszlem lub kichaniem.
2 pkt- kaszel lub kichanie,
1 pkt- grymas twarzy,
0 pkt- brak reakcji.
Napięcie mięśni ocenia się poprzez ich obserwację. Wszystkie mięśnie maluszka powinny być w zgięciu.
2 pkt- prawidłowe napięcie wszystkich mięśni,
1 pkt- napięcie obniżone lub nieprawidłowe w poszczególnych partiach mięśni,
0 pkt- całkowity brak napięcia mięśni.
Aktualny wygląd skóry oceniamy poprzez jej wzrokową obserwację. Skóra maluszka bezpośrednio po porodzie może być lekko sina, ważne jednak jest to, aby sinica była obwodowa a nie centralna (błony śluzowe maluszka nie powinny być zasinione).
2 pkt- całe ciało różowe,
1 pkt- ciało różowe, kończyny blade,
0 pkt- sinica, całkowita bladość.
Ocena w skali Apgar jest właściwie pierwszym badaniem, które ma wykonywane dziecko bezpośrednio po porodzie. Jest to badania całkowicie nieinwazyjna i czasem świeżo upieczeni rodzice nawet nie zdają sprawy, że właśnie ktoś (położna neonatologiczna lub lekarz neonatolog) ocenia ich maluszka w tej skali. Ocena w tej skali jest jawna i każdy rodzic ma prawo ją poznać. Ponadto ocenę w tej skali wpisuje się także do książeczki zdrowia dziecka, która jest najważniejszym dokumentem potwierdzającym zdrowie naszej maluszka.